PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA „KRĘCIOŁEK”

WE WROCŁAWIU

Podstawa prawna:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U.

z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz 17).

5. Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego

i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz. 730).

6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów
   z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
7. Prawo oświatowe.
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.
   w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
   i placówkach.
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych
   i niepublicznych szkołach i placówkach.

1. Charakterystyka programu:

Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu. Program profilaktyki przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym. Ma on na celu stworzenie warunków do kształtowania postaw i wartości, ułatwianie dzieciom dokonywania wyborów, mających znaczenie dla ich obecnego i przyszłego życia, uświadamianie dzieciom zagrożeń, które mogą wystąpić w przedszkolu, domu, na drodze oraz ograniczenie liczby niebezpiecznych zdarzeń z udziałem dzieci. Ma przygotować dzieci do tego, by potrafiły współżyć z innymi, poznawać zasady dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo w sytuacjach takich, że będą mogły się nauczyć, jak radzić sobie z trudnościami, a w okresie dorastania i dorosłości, lepiej radzić sobie z problemami i kryzysami. Musi promować i kształtować zdrowy styl życia.

Program profilaktyki jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego
i zawarty w następujących obszarach:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi
   i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku.
3. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.
4. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych.
5. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.

1. Warunki realizacji programu:

Program można realizować przez cały rok szkolny, przez wszystkie nauczycielki oddziałów samodzielnie lub z pomocą policjanta, strażaka, lekarza, pielęgniarki, ratownika medycznego itp. Realizacja programu wymaga także wykorzystywania różnorakich środków dydaktycznych wspomagających proces rozwoju dziecka, zorganizowanie wycieczek i wyjść poza teren przedszkola, wdrożenia wszystkich pracowników przedszkola do realizacji programu i współpracy z rodzicami.

2. Program profilaktyki wskazuje dzieciom:

1. Jak określać własne uczucia i jak o nich rozmawiać.

2. Jak mówić to, co chce się powiedzieć.

3. Jak słuchać uważnie.

4. Jak prosić o pomoc.

5. Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie.

6. Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem.

7. Jak mówić przepraszam.

8. Jak rozwiązywać konflikty.

9. Jak adaptować się do nowych sytuacji.

10. Jak pomagać innym.

11. Jak rozpoznawać zagrożenie.

12. Jak mówić „nie”.

3. Cele główne programu:

1. Promocja zdrowego stylu życia.
2. Kształtowanie postaw i umiejętności niezbędnych do podejmowania właściwych wyborów życiowych.
3. Kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju.
4. Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli, rodziców, wychowanków.
5. Stworzenie bezpiecznych i przyjaznych warunków do zabawy i nauki dla wychowanków przedszkola.
6. Wyposażenie dzieci w niezbędne sprawności, umiejętności i wiadomości dotyczące dbania
   o własne zdrowie i bezpieczeństwo.

1. Cele szczegółowe programu

1. Wdrożenie dzieci do stosowania zasad bezpieczeństwa.
2. Kształtowanie u dzieci świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia.
3. Kształtowanie u dzieci umiejętności właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia.
4. Kształtowanie u dzieci czynności samoobsługowych.
5. Nabywanie przez dzieci właściwych nawyków higienicznych, żywieniowych i kulturalnych.
6. Rozwijanie postaw prozdrowotnych.
7. Rozwijanie aktywności ruchowej.
8. Zdawanie sobie sprawy z konieczności przestrzegania zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych (w pomieszczeniach przedszkolnych, na placu zabaw, w domu, na drodze).
9. Skuteczna współpraca między przedszkolem a instytucjami w zakresie działań profilaktycznych.
10. Wzmacnianie poczucia wartości i budowanie pozytywnego obrazu siebie.
11. Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych.
12. Uczenie wzajemnej tolerancji, akceptacji, zrozumienia potrzeb i odrębności drugiego człowieka oraz rodziny, rozwijanie empatii.
13. Zdawanie sobie sprawy z niebezpieczeństwa wynikającego z niewłaściwego postępowania/przypadkowych spotkań z nieznajomym.
14. Uświadomienie dzieci o istniejących w życiu zagrożeniach.
15. Świadome unikanie niebezpiecznych sytuacji i zagrożeń na drodze i wynikających
    z: przypadkowych spotkań z nieznajomymi, zabaw zapałkami, spożywania lekarstw, środków chemicznych, nieznanych roślin, zbliżania się do zwierząt,
16. Upowszechnienie wiedzy o zdrowiu i właściwych zachowaniach mu służących – promocja zdrowego stylu życia.
17. Wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych.
18. Radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami.
19. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów z rówieśnikami.

1. Metody i formy pracy

1. metody pracy:

– metody problemowe: gry dydaktyczne, doświadczenia;

– metody podające: opowiadanie, pogadanka, opis, objaśnienie, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z obrazkiem,

– metody aktywizujące: drama, burza mózgów, Orffa, Labana, Sherborne, pedagogika zabawy, kinezjologia edukacyjna,

– metody praktyczne: ćwiczenia i działania oparte na konkrecie, pokaz, gry

dydaktyczne, zabawy intelektualne, trening, wystawki, zabawy relaksacyjne, konkursy, spotkania, degustacje;

– gry i zabawy ruchowe;

– twórczość plastyczna, techniczna i artystyczna dzieci;

2. formy pracy:

– praca zbiorowa;

– praca w grupach;

– praca indywidualna;

– uroczystości przedszkolne;

– wycieczki – spacery tematyczne, turystyczno – krajobrazowe;

– zabawy oraz inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy;

– czynności samoobsługowe.

1. Adresaci programu

1. Dzieci 2,5, 3, 4, 5, 6–letnie uczęszczające do Przedszkola Publicznego „Kręciołek”.
2. Nauczyciele zatrudnieni w placówce.
3. Rodzice dzieci uczęszczających do przedszkola objętego programem.
4. Inne osoby związane z placówką.

1. Zagadnienia w programie profilaktyki

1. Bezpieczna zabawa w przedszkolu.
2. Bezpieczne zachowania w domu.
3. Bezpieczeństwo na drodze.
4. Higiena osobista, otoczenia oraz zapobieganie chorobom.
5. Zdrowe odżywianie.
6. Aktywny styl życia.

REALIZACJA PROGRAMU

1. Bezpieczna zabawa w przedszkolu

To pierwszy obszar, w którym dziecko, mając na względzie swoje poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej autonomii i wolności musi nauczyć się przestrzegania nakazów i zakazów zapewniających bezpieczeństwo innym. Dziecko musi nauczyć się przewidywać i radzić sobie w sytuacjach zagrożenia poprzez właściwą ocenę ewentualnego niebezpieczeństwa, jakie może zaistnieć podczas wspólnej zabawy, wspólnego funkcjonowania z innymi dziećmi w przedszkolu.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnienia	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka
Poznawanie zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych podczas zabaw w przedszkolu. Przestrzeganie zakazu prowokowania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu. Rozwijanie umiejętności zgodnego współżycia i współdziałania z rówieśnikami, umiejętności rozwiązywania spraw konfliktowych i dochodzenia do kompromisu. Sprzeciwianie się przemocy fizycznej wobec siebie i innych dzieci ze strony rówieśników.	1. Zasady bezpiecznej wspólnej zabawy.   2. Kształtowanie podstawowych powinności moralnych, tj. życzliwość, tolerancja, rozumienie potrzeb innych, sprawiedliwość, odpowiedzialność. 3. Zasady dbałości o własne zmysły i higienę układu nerwowego.	Zna zasady bezpiecznej, wspólnej zabawy. Rozumie, że zachowania typu: wyrywanie zabawek, popychanie, sypanie piaskiem mogą zagrażać bezpieczeństwu własnemu i innych. Potrafi korzystać z zabawek, sprzętu, narzędzi zgodnie z zasadami ich użytkowania. Rozumie konieczność reagowania na sygnały, polecenia nauczyciela, których celem jest przeciwdziałanie ewentualnym zagrożeniom. Rozumie konieczność ograniczania niekontrolowanej aktywności ruchowej w sali pobytu ze względu na bezpieczeństwo innych. Nie zbiera nieznanych owoców i roślin podczas zabaw w ogrodzie, spacerów, wycieczek. Zna wybrane prawa dziecka. Rozumie potrzeby, uczucia innych, Zna różne sposoby na pokonywanie złości. Umie reagować na przejawy agresji. Rozumie zasadność mówienia umiarkowanym głosem. Rozumie konieczność organizowania zabaw w miejscach do tego przeznaczonych. Rozumie zagrożenia wynikające z zabaw np. stłuczonym szkłem, brudnymi odpadami itp. Sygnalizuje poczucie zagrożenia bezpieczeństwa własnego i innych. Rozumie potrzebę odpoczynku i relaksu. Wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia pożarem.

2. Bezpieczne zabawy w domu

Środowisko domowe to miejsce, w którym również istnieje wiele zagrożeń dla bezpieczeństwa dziecka. Dziecko nie tylko musi je poznać, ale przede wszystkim zrozumieć konsekwencje nieprzestrzegania zasad związanych z przeciwdziałaniem ich wystąpieniu.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnienia	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka
Poznawanie zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i  innych. Przestrzeganie zakazu prowokowania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu.	Zasady bezpieczeństwa w kontakcie z różnorodnymi zagrożeniami w codziennym życiu.	Zna zagrożenia wynikające z zabaw zapałkami, środkami chemicznymi. Rozumie zagrożenia wynikające z samodzielnego  używania leków. Przestrzega zakazu samodzielnego użytkowania urządzeń mechanicznych, elektrycznych, zna możliwe konsekwencje jego łamania

3. Bezpieczeństwo na drodze

Dziecko, będąc uczestnikiem ruchu drogowego, powinno również znać podstawowe zasady bezpiecznego poruszania się na drodze. Obowiązek przygotowania dziecka do uczestnictwa w ruchu drogowym spoczywa na rodzicach, a także na nauczycielach przedszkoli. Wiek przedszkolny jest najbardziej właściwy do wyrabiania u dzieci umiejętności czy nawyków niezbędnych do bezpiecznego poruszania się po drogach w przyszłości.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnienia	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka
Wdrażanie do właściwego zachowania się w ruchu drogowym. Zapoznanie z nazwami i znaczeniem znaków drogowych. Kształtowanie umiejętności zwracania się do policjanta w trudnych sytuacjach. Wdrażanie do zachowania szczególnej ostrożności w środkach lokomocji i na przystankach. Doskonalenie umiejętności zapamiętywania numerów alarmowych.	Zasady bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię, poruszania się po chodniku, poboczu. Wpływ warunków atmosferycznych, pór roku i doby na bezpieczeństwo na drodze. Znaczenie sygnalizacji i symboliki  wybranych znaków drogowych. Rola policjanta w ruchu drogowym. Jazda środkami lokomocji, bezpieczne i kulturalne zachowanie się w środkach lokomocji i na przystankach. Numery alarmowe.	Potrafi bezpiecznie poruszać się po drodze, stosuje zasady przechodzenia przez jezdnię, stosuje się do sygnalizacji świetlnej. Rozumie znaczenie i konieczność stosowania elementów odblaskowych, fotelika samochodowego, kasku rowerowego Zna wybrane znaki drogowe, rozumie ich symbolikę i funkcję (ostrzeganie, zakazywanie, informowanie). Wie, do kogo zwrócić się o pomoc w trudnych sytuacjach (policjant). Umie bezpiecznie i kulturalnie zachować się w środkach komunikacji publicznej, ustępuje miejsca  osobom starszym i niepełnosprawnym, rozumie konieczność bezpiecznego zachowania się na przystankach. Zna numery alarmowe. Umie wykorzystać zdobyte wiadomości i umiejętności.

4. Higiena osobista i otoczenia oraz zapobieganie chorobom

Dzieciństwo to okres, w którym dziecko nabywa elementarnych nawyków związanych
z dbałością o higienę osobistą i otoczenia, rozumieniem ich znaczenia w utrzymaniu stanu zdrowia. Przedszkole jest instytucją, w której dziecko spędza znaczną część dnia, w której – znalazłszy się w różnych sytuacjach zagrażających zachowaniu zdrowia – musi utrwalać wyniesione z domu nawyki lub je nabywać, jeśli środowisko rodzinne nie wystarczająco wyposażyło dziecko w elementarne umiejętności w tym zakresie. Ugruntowane w tym okresie przyzwyczajenia decydują o jego późniejszym stylu życia. Budowanie „świadomości prozdrowotnej” poprzez edukację oznacza nie tylko wzbogacanie wiedzy, ale
i odpowiedzialność za własne zdrowie.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnień	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka Dziecko:
Wdrażanie do przestrzegania, utrwalanie nawyków higienicznych. Wdrażanie do przestrzegania zasad dbałości o ład i czystość w najbliższym otoczeniu.	Higiena osobista. Zachowania wpływające na przeciwdziałanie zagrożeniom dla zdrowia. Higiena otoczenia.	Dba o własny wygląd. Odpowiednio myje ręce i zęby. Samodzielnie posługuje się chusteczką do nosa, grzebieniem. Dba o czystość ciała i ubrania. Rozumie zagrożenia dla zdrowia, płynące z braku dbałości o higienę. Zna sposoby przeciwdziałania zarażeniu się chorobami: zasłania usta podczas kaszlu, nos podczas kichania. Myje ręce po skorzystaniu z toalety, przed posiłkami oraz po powrocie z podwórka. Myje owoce i warzywa przed spożyciem. Zna ewentualne zagrożenia wynikające z picia wody bezpośrednio z kranu. Rozumie potrzebę kontrolowania  i leczenia zębów. Rozumie potrzebę stosowania szczepień, poddawania się zaleceniom lekarzy. Zgłasza dorosłym dolegliwości odczuwane przez siebie lub zauważone u innych. Dba o wygląd otoczenia np. porządku w przydzielonej szafce, szufladzie, w sali po zakończeniu zajęć, zabaw itd. Dba o estetykę stołu podczas spożywania posiłku.

5. Zdrowe odżywianie

Przekazywanie wiedzy o zdrowym odżywianiu i kształtowanie nawyków związanych ze spożywaniem tych produktów, które warunkują utrzymanie zdrowia i prawidłowej wagi są kolejnym ważnym zadaniem edukacji przedszkolnej. Jest ono tym bardziej istotne, że środowisko rodzinne nie zawsze jest miejscem, w którym dba się o nawyki żywieniowe. Duża dostępność i niska cena produktów wysokokalorycznych, zawierających duże ilości np. soli, cukru, tłuszczu sprawia, że rodzice sięgają po nie bez zastanawiania się nad konsekwencjami dla zdrowia tych, którzy je spożywają, nawet jeśli są to dzieci.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnień	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka
Poznawanie zaleceń prozdrowotnych w zakresie racjonalnego odżywiania. Poznawanie czynników zagrażających zdrowiu, związanych z żywieniem. Aktywne uczestniczenie w „zdrowym odżywianiu”.	Produkty wpływające na utrzymanie zdrowia, określone w „piramidzie zdrowia”. Szkodliwość niektórych produktów spożywczych.	Zna produkty spożywcze wpływające na utrzymanie organizmu w stanie zdrowia, Zna wpływ wartości niektórych środków spożywczych na funkcjonowanie wybranych tkanek, organów (np. wit. A na wzrok, wit. D na kości), Zna zalecenia dotyczące rodzajów i składu posiłków spożywanych w ciągu dnia, Potrafi pokonać uprzedzenia do potraw istotnych dla zdrowia, Potrafi komponować zdrowe posiłki i aktywnie uczestniczyć w ich przygotowaniu, Rozumie konieczność ograniczania spożycia niektórych produktów (np. słodyczy, chipsów, coca-coli…) z powodu możliwości narażenia się na choroby, tj.: otyłość, cukrzyca, itp. Rozumie, że pewne produkty mogą wywoływać alergie u niektórych osób, pomimo, że powszechnie uznawane są za korzystne dla zdrowia. Potrafi rozpoznać wiarygodność reklam, np. słodyczy na podstawie wiedzy posiadanej na temat ich wpływu na zdrowie.

6. Aktywny styl życia

Aktywność ruchowa dziecka, pomimo że jest to naturalna potrzeba rozwojowa, również wymaga szczególnego zrozumienia i podejścia w organizacji środowiska przedszkolnego. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego zaleca, aby na tę formę aktywności została przeznaczona znaczna część pobytu dziecka w przedszkolu. Umożliwianie dziecku wyzwalania energii podczas zabaw ruchowych, kształtowanie aktywnego stylu życia poprzez uświadamianie braku korzyści dla rozwoju wynikającego z biernego sposobu spędzania czasu wolnego to kolejne ważne zadanie wychowania przedszkolnego. Od nawyków w tym zakresie, rozwiniętych w wieku przedszkolnym, będzie zależała aktywność w dorosłym życiu.

Cele szczegółowe do realizacji zagadnień	Zadania do realizacji	Osiągnięcia dziecka Dziecko:
Podtrzymywanie naturalnej potrzeby aktywności ruchowej dziecka. Wdrażanie do realizacji aktywnych form wypoczynku.	Sprawność ruchowa. Aktywne formy spędzania czasu wolnego.	Chętnie podejmuje działania o charakterze ruchowym. Hartuje organizm, wie, jak zapobiegać zmarznięciu i przegrzaniu. Rozumie wartość aktywnych form wypoczynku. Zna szkodliwe skutki spędzania czasu wolnego przed telewizorem, przy komputerze.

1. Ewaluacja

Skuteczność oddziaływania na świadomość, umiejętności dzieci w zakresie przestrzegania zasad bezpieczeństwa, zdrowego stylu życia wymaga poddawania jej działaniom ewaluacyjnym. Oceny efektów realizacji „Programu profilaktycznego” dokonuje się na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej. Odpowiedzi na temat efektywności założeń programu będzie można uzyskać przede wszystkim, poprzez:

– obserwacje zachowań dzieci w różnych sytuacjach (ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji naturalnych, dotyczących np. przestrzegania wszelkich zasad bezpieczeństwa, zdrowego odżywiania, preferowanych form wypoczynku itd.;

– rozmowy z dziećmi i rodzicami;

– rozmowy z nauczycielami;

– analizę dokumentów – dzienników, planów miesięcznych, wytworów dzieci, osiągnięć
w konkursach,

– analizę ankiet.

Należy pamiętać, że środowisko przedszkolne nie jest w stanie w pełni wypracować zachowań profilaktycznych u dzieci. W podejmowanych działaniach konieczny jest udział środowiska rodzinnego, wypracowanie jednolitej płaszczyzny oddziaływania na zachowania i postawy dzieci.